Mont d’an endalc’had

Witold Pilecki

Eus Wikipedia
Witold Pilecki
den
Reizh pe jenerpaotr Kemmañ
Bro ar geodedouriezhPolonia Kemmañ
LealdedEil Republik Polonia Kemmañ
Anv e yezh-vamm an denWitold Pilecki Kemmañ
Anv-bihanWitold Kemmañ
Anv-familhPilecki Kemmañ
LesanvDruh, Witold, T-IV Kemmañ
Deiziad ganedigezh13 Mae 1901 Kemmañ
Lec'h ganedigezhOlonets Kemmañ
Deiziad ar marv25 Mae 1948 Kemmañ
Lec'h ar marvVarsovia Kemmañ
Doare mervelKastiz ar marv Kemmañ
Abeg ar marvexecution by shooting Kemmañ
Lec'h douaridigezhPowązki Cemetery Kemmañ
Breur pe c'hoarMaria Pilecka Kemmañ
FamilhHouse of Pilecki Kemmañ
Yezhoù komzet pe skrivetpoloneg Kemmañ
Place of detentionMokotów Prison, Auschwitz-Birkenau, Oflag VII-A Murnau Kemmañ
Kondaonet evitspierezh Kemmañ
Micherlabourer-douar, resistance fighter, ofiser Kemmañ
Bet war ar studi eVilnius University Kemmañ
Deroù ar prantad labour1918 Kemmañ
Komzoù diwezhañVive la Pologne libre Kemmañ
Perzhiad ePolish resistance movement in World War II Kemmañ
Grad milourelisletanant, letanant, cavalry master, Koronal Kemmañ
BrezelBrezel-bed kentañ, Brezel Poloniat-ha-Soviedat, Eil Brezel-bed Kemmañ
Skour lucavalry of Second Polish Republic, Secret Polish Army, Armia Krajowa Kemmañ
Oberenn heverkPilecki's Report Kemmañ
Lec'hienn ofisielhttp://www.pilecki.ipn.gov.pl/ Kemmañ
ArdamezioùLeliwa Kemmañ
Witold Pilecki

Witold Pilecki (distaget [ˈvitɔlt piˈlɛt͡skʲi] e poloneg) (Olonets, 13 Mae 1901 – Varsovia, 25 Mae 1948) a oa un ofiser hag ur rezistant polonat e-pad an Eil Brezel-bed. E 1940 en em ginnigas evit bezañ harzet gant an Nazied ha kaset da gamp-bac'h Auschwitz-Birkenau evit gouzout hiroc'h war ar pezh a dremene er c'hamp-se. Goude dont a-benn da dec'hout diouzh ar c'hamp-bac'h e teskrivas dre ar munud ar pezh a c'hoarveze ennañ ha kaset e voe e skrid da bennoù ar Gevredidi ; ar wech kentañ eo e voe deskrivet-pizh obererezhioù an Holokost.[1][2]

Ganet e voe e Karelia, ma oa bet kaset e familh dre heg eus Polonia abalamour m'en doa kemeret perzh an tad-kozh en Emsavadeg Genver 1863. E 1910 ez eas Witold Pilecki gant e dud da chom da Vilnius. Goude ar Brezel-bed Kentañ e kemeras perzh er brezel etre Polonia hag an Unvaniezh Soviedel. Diwezhatoc’h e teuas da vezañ ofiser en arme Polonia. E 1939 en em gannas ouzh ar Wehrmacht. Ur wech peuraloubet Polonia gant Alamagn hag an Unvaniezh Soviedel e voe unan eus ar re a savas ar strollad rezistanted Tajna Armia Polska hag a yeas diwezhatoc’h e-barzh an Armia Krajowa (arme broadel Polonia).

E 1940 e kinnigas e anv evit kemer perzh en un taol aozet gant ar rezistañs : mont e-barzh kamp-diouennañ Auschwitz, evit gouzout hiroc’h war ar c’hamp-bac’h-se ha klask frammañ ar rezistañs en diabarzh. Harzet e voe e Varsovia d’an 19 a viz Gwengolo 1940 ha kaset da gamp Auschwitz. Ur wech e-barzh ar c’hamp e savas gant prizonidi all un aozadur anvet Związek Organizacji Wojskowych ha dont a reas a-benn da gas da Londrez skridoù hag a zeskrive ar vuhez kriz er c’hamp. D’ar 26 a viz Ebrel 1943 e teuas a-benn da dec’hout, goude daou vloaz hanter tremenet er c’hamp. Ur wech er-maez e prientas un danevell resis diwar-benn kamp-diouennañ Auschwitz hag a voe kaset d’ar Gevredidi, da c’houlenn sikour diganto. Hogen diskrediñ a reas ar re-se danevell Pilecki ha soñjal a reas dezho e oa c'hwezhet an niver a brizonidi. Abalamour d’an dra-se ne voe heuliad ebet d’an danevell-se.

Diwezhatoc’h e kemeras perzh Pilecki en Emsavadeg Varsovia e miz Here 1944. Chom a reas feal d’ar gouarnamant en harlu e Londrez. Abalamour d’an dra-se e voe gwelet evel un enebour gant gouarnamant ar c’homunour Bolesław Bierut harpet gant an Unvaniezh Soviedel goude ar brezel. Harzet e voe miz Mae 1947 ha tamallet e voe dezhañ bezañ e servij an « impalaerouriezh estren ». E 1948 e voe barnet, kondaonet d’ar marv ha lazhet diouzhtu goude, d’ar 25 a viz Mae.

Istor e vuhez a chomas kuzh e Polonia, betek diskar ar gomunouriezh e 1989. Goude distro an demokratelezh e voe gwennaet, meur a levr a voe embannet diwar e benn, torret e voe e gondaonidigezh ha medalennet e voe zoken gant Urzh an Erer Gwenn, ar garedon uhelañ roet gant stad Polonia. Sellet a reer outañ bremañ evel unan eus an dud pouezusañ en istor Polonia en XXvet kantved. Ur monumant zo bet savet en enor dezhañ e bered Powązki, e Varsovia, daoust ma ne oar den pelec’h emañ e relegoù.



Commons
Commons
Muioc'h a restroù diwar-benn

a vo kavet e Wikimedia Commons.

  1. Snyder, Timothy (22 Mezheven 2012). "Were We All People?", The New York Times. 
  2. "Remembering Unsung Heroes Of The Holocaust" (in en-US) (2020-09-20).